De Nederlandse wetgeving voor langdurig weg zijn en zaken zoals Briefadres, RNI, AOW, bankrekeningen, zorgverzekeringen enzovoort zijn ingewikkeld. En daarom ben ik begonnen het op te schrijven en nu deel ik het als artikel.

Artikelen, ervaringen en ambtenaren spreken zichzelf soms tegen maar één ding is duidelijk, het systeem heeft de grootste moeite met wereldreizigers. Wij hebben, op eigen verzoek, langdurig geen vast verblijf. Daarmee lijken wij op dak- en thuislozen, of emigranten of pensionados. Maar ook net niet.

De uitgangssituatie is bepalend voor allerlei keuzes, ik som onze situatie op:

• We maken een wereldreis, we gaan NIET emigreren,
• We zijn Nederlander, getrouwd, partner gaat mee,
• We gaan 5-7 jaar weg, maar we komen elk jaar wel weer (even) terug in NL,
• Geen huis in Nederland, is verkocht,
• Geen kinderen met leerplicht die meegaan,
• We maken geen gebruik maken van Toeslagen, AOW, WLZ, uitkering, na ~ 5 jaar bereiken we de AOW leeftijd,
• We hebben allerlei financiële verplichtingen in Nederland,
• Mijn partner heeft pensioen, ik nog niet,
• Geen bedrijf in Nederland,
• We krijgen een pleasure vessel registry in Polen, een NL zeebrief is niet mogelijk gezien het niet kunnen brandmerken in Vietnam,
• Verzekeringen: ja en we overwegen de AOW vrijwillig bij te verzekeren als dat nodig is.

Begrippen

Woonadres: formeel adres waarop je in het BRP staat ingeschreven en waar je ook woont in Nederland
Briefadres: formeel adres waarop je bereikbaar bent, maar waarop je niet fysiek woont. In België is dit het referentieadres. Wordt ook wel postadres genoemd maar dat geeft verwarring met een correspondentie adres. Briefadres verlener, degene die toestemming geeft om zijn, haar adres te gebruiken.
Correspondentie of postadres: heeft geen formele status en is per instantie te regelen voor de postafhandeling. Kan een huisadres of postbusnummer zijn.
Ingezetene: Een ingezetene is in het algemeen een ander woord voor een inwoner van een bepaald land. Voor belasting- en sociale zekerheidswetten heeft dit begrip een juridische betekenis.

Nederlands

Misschien zo vanzelfsprekend maar toch. Dit verhaal gaat er vanuit dat je Nederlander bent. Je hebt een BSN en DigiD enzovoort.

Briefadres, kort weg

Een briefadres betekent dat je in Nederland bent ingeschreven, zonder dat je een fysiek adres hebt. Mag bij een kennis, familie of bedrijf die dit als dienst aanbiedt. Alle regels, wetten en belastingen zijn alsof je in NL woont. En je blijft bereikbaar voor de overheid, dat doet de briefadres verlener die je fysieke post ontvangt en behandelt. Een goede constructie en alles loopt makkelijk verder, van bankrekening tot aan AOW opbouw enzovoort. Lees meer op site van de Rijksoverheid en op de site van de gemeente waar je briefadres verlener woont.

De formele, scherpe scheiding voor het kunnen gebruiken van een briefadres is in onze gemeente o.a.: ´kort verblijf in buitenland, minder dan 8 maanden per jaar afwezig zijn´ Of ´korter dan 2 jaar verblijf in het buitenland varend op een schip dat een thuishaven in NL heeft´. Als je daaraan voldoet, dan kan je altijd een briefadres krijgen bij je gemeente.

De gemeente bepaalt de regels en daarom is mijn enige tip, handelt het in persoon af, kijk of je met één ambtenaar kunt afstemmen over je dossier. Krijg je een afwijzing, vraag het nog een keer etc. Altijd de moeite van het proberen waard.

Lang weg

Veel langer weg dan 8 maanden of 2 jaar varend op een schip en perse ingeschreven willen blijven staan, maakt het moeilijker. Er zijn meerdere routes:

• Zeevarenden. Je hebt een zeevaart diploma, dan zijn er vele uitzonderingen en speciale regels. Ingewikkeld maar er zijn bedrijven die dit ondersteunen. Voor ons niet interessant we hebben die diploma’s niet en ze even halen is geen optie. Dat is een serieuze meerjarige studie.
• Je inschrijven op een ander adres. We komen 5 ideeën tegen:
  • Inschrijven bij een kennis, familielid, zie de aparte paragraaf
  • Inschrijven op een vakantiehuis bestemming (zonder woonbestemming)
  • Elektronisch burgerschap aanvragen bij Estonia, eigenlijk alleen interessant voor ZZPer
  • Je geregistreerde schip als adres gebruiken, niet uitgewerkt omdat ons schip fysiek niet in Nederland is en registratie bij het Kadaster fysieke inspectie vereist.
  • Toch een briefadres aanvragen op basis van 2 jaar verblijf in het buitenland varend op een schip en regelmatig even terug zijn voor familie en ander bezoek.
• Uitschrijven, je komt in het RNI (register niet-ingezetenen) terecht. Zie aparte paragraaf.

Ingeschreven blijven bij Familie

Heel gebruikelijk bij een tussenjaar, lange werkstage of tijdelijk werken in een ander land. Vele jongvolwassenen blijven ingeschreven staan bij hun ouders. Solo zeilers bij hun partners, enzovoort. Formeel mag het niet, je kunt geloof ik een boete krijgen en vanaf dat moment heb je een hoop gedoe met alle formele instanties omdat je meestal alsnog uitgeschreven wordt.

Het heeft voor veel gemeenten een erg lage prioriteit. Maar doe het netjes, fraudeer niet met huur- of zorgtoeslag, laat je (pre)pensioen lopen over je Nederlandse rekening, betaal belasting, vraag geen hypotheekaftrek als je geen inkomsten hebt. Je intentie is: je bent tijdelijk weg en je komt terug.

Voor ons geldt dat niet. De wereld omzeilen op ons gemak, duurt jaren. En we willen de familie niet belasten met deze constructie.

Een ander adres

We zagen een andere constructie die in de komende jaren interessanter wordt. Je koopt een vakantiehuisje aka recreatiewoning. Let op: ook hier weer definities en regels. Het is een recreatiewoning als er geen permanente woonbestemming voor afgegeven is. Vraag aan de beheerder, verkoper of er forensenbelasting betaald moet worden, zo ja, dan is het een recreatiewoning.

Gelukkig zijn de rijksoverheid en veel gemeenten de regels aan het veranderen, bij veel recreatiewoningen mag permanente bewoning of wordt het gedoogd. Dan heb je een fysiek adres en kan je ‘verhuizen naar je vakantiewoning’. Maak een afspraak met de parkbeheerder over het doorsturen van de post die daar nog landt. We hebben dit niet uitgewerkt, maar benoemen het wel.

E-Residency

Het probleem in Nederland is dat je als ingezetene vast zit aan een fysiek adres. Maar dat is in Estland, met moderne wetgeving, niet het geval. Daar bestaat een elektronisch burgerschap bijvoorbeeld geschikt voor een Digital Nomad. Info op site van de Estland.

Estonia is the first country to offer e-Residency, a government-issued digital identity and status that provides access to Estonia’s e-services and transparent business environment. Estonian e-Residency provides digital entrepreneurs the freedom to establish and manage an EU-based company paperlessly, from anywhere in the world. Thus far, more than 73,000 people from 170+ countries have applied for e-Residency, establishing over 14,000 Estonian companies.

Een oplossing die om twee redenen interessant is. Ten eerste biedt het een nette, volledig legale oplossing om een eigen zaak te hebben zonder een vast adres. Ten tweede is Estland een onderdeel van de EU. Dus gelden alle Nederlandse regels rondom AOW, aanhouden Nederlandse bankrekening, bronbelasting in Estland, je blijft gewoon Nederlander enzovoort. Misschien het best te vergelijken met emigreren zonder fysiek naar Estland te gaan.

Deze constructie is interessant als je ZZP bent en geen NL adres meer hebt.

Uitschrijven, RNI

Ga je lang Nederland verlaten? Dan is uitschrijven bij de gemeente de gebruikelijke oplossing. Je wordt dan ingeschreven in het RNI, register niet-ingezetenen. Uitschrijven is niet erg en de gevolgen zijn goed te regelen. Het gaat dan om de volksverzekeringen, ziektekostenverzekeringen, AOW afdracht, bankrekening en dergelijke, zie de specifieke paragrafen. Veel informatie staat op de site voor Nederlandse wereldburgers,

Tip: vraag bij het uitschrijven om een bewijs van uitschrijving. U heeft dit bewijs mogelijk nodig om u in te schrijven buiten Nederland.
We hebben niet uitgezocht of uitschrijven met als nieuwe adres E-residency van Estonia kan.

Gevolgen van uitschrijven:
Als je ook een eigen bedrijf hebt, dan heeft uitschrijven en geen zakelijk adres meer hebben ook gevolgen. Voor veel verzekeringen heb je ook een adres (misschien zelfs BRP registratie) nodig, doe dat dus eerst. Ik vond de info op de site Around the Globe goed leesbaar en informatief.

Tip: Bij een ingewikkelde casus (waarbij zakelijke en privé aspecten elkaar raken zoals een zaak, inkomsten buiten de EU, huizen, geen basis ziektekostenverzekering betalen, wel AOW blijven opbouwen etc spelen) kan een accountskantoor, belastingdeskundige een afspraak maken met de Belastingdienst en SVB.

Een verkochte woning

Als je je woning niet verkoopt maar verhuurt of een familielid blijft er wonen, dan is niet uitschrijven een optie, zie eerder. Let op: er je geen inkomsten meer hebt in Nederland en bijvoorbeeld nog wel hypotheekaftrek dan kan de belastingdienst informeren hoe en wat en ook afstemmen met de gemeente of je nog ingezetene bent.

Na het verkoop van onze woning zijn wij in wezen dakloos want we huren kortstondig iets waar inschrijven niet mogelijk is. Andere mensen die vertrekken vanuit Nederland gaan al op de boot wonen. Je tijdelijke adres kan dan zijn de Marina of je huurhuis of zoals bij ons een briefadres op basis van ´korte overbrugging tussen twee woonadressen. (met een begin en einddatum).

Zorg dat, ruim voordat je vaste of tijdelijke adres ‘verdwijnt’, je zoveel mogelijk digitaal bent en doe daarnaast ook altijd bij alle zakelijke instellingen een adreswijziging naar je correspondentieadres. Ja, het correspondentieadres. Je hebt altijd iemand nodig die voor jou nog wat zaken kan regelen, je nieuwe bankpas ontvangt tot aan vroegtijdig een tandartsafspraak voor je maakt tijdens je vakantie en al die andere niet-overheidszaken. Een correspondentie adres kan altijd en is niet formeel, het geeft alleen aan waar de fysieke post naar toe moet.

Leerplicht

Kinderen die vallen onder de leerplicht moeten naar school. Dat mag ook thuis of onder begeleiding, kijkt eens op de www.wereldschool.nl. Een alternatief is uitschrijven, als niet ingezetene ben je niet leerplichtig. Maar ook dan is enige begeleiding wel fijn, je kids moeten immers wel blijven leren.

Toeslagen, AOW, Ziektekostenverzekering

Oké, als je in aanmerking voor een Briefadres dan kunnen allerlei toeslagen en volksverzekeringen doorlopen. Je kunt ook je basis ziektekostenverzekering behouden en je betaalt gewoon belasting in Nederland over inkomen, enzovoort.

Langer weg betekent uitschrijven en dan is de situatie erg verschillend of je een nieuw vast adres krijgt of niet. Je moet het per onderwerp uitzoeken en dat hebben wij gedaan voor de volgende zaken:

• Voor huur- en zorgtoeslag en uitkeringen komt je niet in aanmerking omdat je geen vast adres hebt. KGB en Kinderbijstand lopen in principe verder.
• De AOW kort 2% per persoon per jaar dat je weg bent. Je mag vrijwillig bijverzekeren, dat is afhankelijk van je inkomen (M-formulier) en kan €500 tot €5.000 per jaar kosten. Verzekeraars gebruiken 82 (mannen) of 85 (vrouwen) jaar als gemiddelde leeftijd. Maak een spreadsheet, hoeveel betaal je, hoeveel kan het opbrengen en kies.
• Volksverzekeringen Anw, Wlz zie het kopje Verzekeringen
• Ziektekosten verzekering, als je ingeschreven blijft of kort weg bent zeg de Nederlandse wet dat je een ziektekostenverzekering moet hebben. Let op de 90-180 dagen beperkingen voor een buitenlands verblijf!
  • Als je langdurig weg gaat is het gebruikelijk om een buitenlandse internationale verzekering te hebben. Echter het opzeggen van je NL ziektekostenverzekering kan alleen nadat de SVB je een verklaring gegeven heeft over het niet deelnemen aan de WLZ.

De AOW leeftijd, ~ 68 jaar, is ook weer van belang. Je moet ergens ingeschreven staan om het te ontvangen, (bewijs van leven) en Nederland moet een verdrag met dat land hebben als het een buitenlands adres is. Dat is nu nog wat verder weg maar t.z.t. wel iets om rekening mee te houden, zie de site van de SVB die dit uitvoert.

Bankrekening

Iedereen heeft een bankrekening nodig en voor Nederlandse wereldreizigers is dat bijvoorkeur hun eigen bank waar ze al jaren zaken mee doen. En dat kan. Banken zijn strenger geworden maar met name naar rekeninghouders die ge-emigreert zijn naar andere landen en dat buitenlandse adres hebben staan bij hun contactgegevens.

Een rekening openen vraagt om een ID en op de achtergrond doet de bank een BPR check. Dat doet de bank omdat hun bankvergunning afgegeven is voor een land cq gebied EU, EEG of voor een aantal landen als het een internationaal opererende bank is. Misbruik voor crimineel of terrorisme geld maakt dat banken strenger controleren. Zij vinden die kosten niet opwegen tegen de meerwaarde van extra klanten. En daarom is er veel onvrede bij pensionado’s in het buitenland.

Maar als je al een bankrekening hebt, dan gaat het jaren goed. Laat je bankrekening qua adres op tijd verhuizen naar je ‘zaakwaarnemer’ of stel een correspondentie adres in. Zorg voor voldoende binnenlandse transacties, van alimentatie, naar kledinggeld, naar contributie voor de sportschool van je kids, naar … En neem geen hele grote bedragen in het buitenland op.

Er zijn veel praktische tips, op tijd je bankpas vernieuwen voor je weg gaat, een aparte creditcard rechtstreeks bij Visa of zo. Ik zou zeggen doe bij je bank, met je vernieuwde paspoort nog even een ID scan, dan is dat ook weer voor jaren geregeld.

Alternatieve oplossing

In landen waar men strenger is kwam ik in een zeilersgroep de volgende constructie tegen. Vooraf een rekening openen bij N26, een Duitse digitale bank. Het saldo met een periodieke boeking aanvullen van je eigen rekening en de N26 rekening/pas gebruiken in het buitenland. Ik zou dan overwegen om helemaal N26 te gaan zeker omdat zij ook een verzekerings component hebben. Revolut is een Engelse FinTech startup met een vergelijkbaar product.

Voor ons niet perse nodig, tenzij je uitgesloten wordt van je Nederlandse bankrekening. Al denkend zou je ook met je broertje of zusje een en/of-rekening kunnen openen op hun adres, dat is misschien wel de makkelijkste manier.

Pensioen, pensioenverzekeringen

Eigenlijk het onderwerp dat duidelijk geregeld is, maar wel taai in de afhandeling. Bronbeginsel, dubbele heffingen en uitbetalen.

Binding

Een binding met Nederland kan van alles zijn. Een zakelijke onderneming, huurinkomsten, een alimentatieverplichting, een bestuursfunctie, kinderen, een vakantiehuis. Je bedenkt het maar. Soms wordt gevraagd wat je binding met Nederland is. Denk daar vooraf over nu en motiveer dat volop. Je gaat op wereldreis en niet emigreren, je komt terug.

• Het is enorm handig om iemand als je ‘zaakwaarnemer’ te vragen. Dat kan heel informeel tot heel formeel via een zakelijke overeenkomst of een notariële verklaring. De zaakwaarnemer is dan het correspondentieadres en neemt contact met je op of stuurt stukken elektronisch door. Hoe meer zakelijke binding je nog hebt, hoe handiger het is om een formele waarnemer te hebben die namens jou handelt.
• Kinderen jonger dan 27 jaar, ik zou dan ook een voogd aanwijzen maar dat is heel persoonlijk.

Safety net

Een andere vorm van binding is je safety net. Met de alsmaar dalende prijzen is het hebben van een satelliettelefoon en databundel waarmee je onderweg kunt overleggen fijn. En dan kan je denken aan de volgende zaken:

• Safety Officer, iemand die je op de signaleringslijst van je EPIRB zet maar die je ook nog eens kan bellen voor een noodgeval. Er is een verhaal van een catamaran die langzaam zonk na een aanvaring met een walvis tussen Panama en de Frans Polynesische eilanden en die door SARS keurig gered werden door een Chinese vissersboot die nog 6 maanden op zee zat. Een groot RORO schip was bereid hun op te pakken na interventie vanaf de wal.
• Onze huisarts is ook een zeiler en wij willen graag met hem de boordapotheek kunnen afstemmen. Hulp bij een diagnose te stellen als we onderweg iets hebben waar we niet uitkomen, kan met satcom met de radio medische dienst van de kustwacht, +31 88 9584020 of met lokale die VHF dekking. Er zijn tegenwoordig ook medische dienstverleners voor wereldzeilers

Scheepsregistratie

Tja eigenlijk is in Nederland alleen een inschrijving bij het Kadaster en een zeebrief een juridisch goede manier om je eigendom te bewijzen. De regels zijn dat je een koopcontract moet hebben en BTW afdracht moet kunnen laten zien. Helaas is in NL het scheepsregister en je MSSI en registratie van je EPIRB allemaal verschillend geregeld.

Omdat wij starten in Vietnam met een nieuwe Seawind krijgen wij de service om te registreren op the Cook Islands onder Engels recht. Helaas ze staan op de zwarte lijst en Europese verzekeraars vinden dat een slecht plan. Nu hebben we een Poolse registratie online en geen fysieke inspectie en EU en overal geaccepteerd. Dat kan inclusief een MSSI en registratie van ons safety equipment.

Ziektekostenverzekering

Niet meer verplicht verzekerd zijn voor de ziektekosten is nog niet zo makkelijk. Kijk eens naar de info van de overheid. Er zijn veel meningen over ziektekostenverzekeringen maar weet dat

Bij alle ziektekosten verzekeringen verloopt je dekking in het buitenland als je 90 dagen uit nederland bent. Soms 180 dagen via een aanvullende verzekering. Soms kan je een aanvullende ls aanvulling op een Nederlandse zorgverzekering

Weet ook dat als je een internationale zorgverzekering hebt dat je maar ~ 4 weken verzekerd bent in je thuisland.

Dat als je één tot drie jaar weg is wel/niet verzekert zijn voor de WLZ bepalend, zie ook de site van de overheid .

Wij hebben via PREUSS een krankenversicherung met werelddekking afgesloten, basis. Als je jonger dan 65 bent makkelijk en goedkoop, krijgt in allerlei zeilersgroepen een goede beoordeling.

Volksverzekeringen

• Korter weg dan 1 jaar, verplicht verzekerd via Nederlands systeem
• Tussen 1 en 3 jaar, er is een relatie met de verplichte Wlz verzekering, Soms wel verplicht, soms niet
• Langer dan 3 jaar en uitgeschreven zijn (RNI), dan niet
• Werken in het buitenland, meestal niet meer verplicht verzekerd maar voor een Digital Nomad ligt dit complex.

Voor meer start informatie zie ook Around the Globe en uiteindelijk staan de juiste verwijzing opnieuw bij Nederland Wereldwijd voor alle varianten. En je moet het regelen met de SVB. Maar verzekerd zijn is wel nodig, een ongelukje op de boot is altijd mogelijk en niet verzekerd zijn is dan een groot financieel risico.

Bootverzekeringen

Datzelfde geldt natuurlijk voor je bootverzekering, een kapitale uitgave die niet kwijt wilt raken door een total loss situatie. In de USA betaalt iedereen zich blauw aan de WA voor elke schrammetje of kransje. En zo zijn er nog veel dingen uit te zoeken. Veel Nederlandse verzekeringen dekken alleen ruim Europa. Je komt regelmatig discussies tegen op FB over verzekeraars. Onze bevinden hebben we apart gepubliceerd.

Bijgewerkt juni 2021, juli 2022, Jan 2023 met WLZ aanvraag SVB